De leerkracht doet er toe, ook bij gedrag!

Dashboard / Gedrag / Intermediate - De leerkracht doet er toe, ook bij gedrag!

De leerkracht doet er toe, één van de uitgangspunten van Handelingsgericht werken. Een uitgangspunt dat zeker ook van toepassing is op gedrag. Want uit onderzoek weten we dat de leerkracht, jij dus, het verschil maakt voor leerlingen met moeilijk hanteerbaar gedrag (Graziano, Reavis, Keane & Calkins, 2007). Onderschat nooit de invloed die jij hebt op het gedrag van jouw leerlingen. Dat betekent niet dat je dat alleen moet doen, verbindend samenwerken kan jou als leerkracht versterken om te werken rond gedrag. Dat betekent ook niet dat dezelfde manier van handelen zal werken voor alle leerlingen, het is telkens opnieuw zoeken naar wat werkt. Maar dat je invloed hebt, dat staat vast.

Het is een illusie te denken dat je controle kan hebben over het gedrag van een leerling. Het enige waarover jij controle kan uitoefenen, is jouw eigen gedrag (Horeweg, 2014). Als leerkracht, als volwassene is het aan jou om te investeren in de relatie met de jongere. Door zelf die verantwoordelijkheid te nemen om te zoeken naar antwoorden op de noden van een leerling met moeilijk hanteerbaar gedrag, komen zowel de leerling als jijzelf verder. 

 

JIJ ALS LEERKRACHT MAAKT HET VERSCHIL DOOR JE EIGEN GEDRAG TE VERANDEREN EN ZO GEDRAGSVERANDERING BIJ JOUW LEERLINGEN TE FACTILITEREN.

 

Gedrag ontstaat altijd in relatie, het staat nooit op zich. Op school is jouw relatie met de leerlingen van niet te onderschatten belang (Roorda, Koomen, Split & Oort, 2011; Furrer & Skinner, 2003). Jij bemiddelt tussen de wereld buiten de school en de wereld binnen de school. Jij geeft de leerlingen een veilig en prettig gevoel in de klas, waardoor ze de ruimte hebben om tot leren te komen (Rey, Smith, Yoon, Somers & Barnett, 2007). In onderzoek zien we dat we wel oog hebben voor leerlingen met moeilijk hanteerbaar gedrag, maar het in onderwijs vaak moeilijk is om hier mee om te gaan (Onderwijsraad, 2010). Dit terwijl we weten dat alles begint bij een positieve relatie. Het is de kern van gedragsmanagement en daar kan iedereen aan werken. Je kan je relatie met je leerlingen versterken door o.a. Te ontmoeten en te begroeten aan de deur, interesse te tonen in de leerlingen als persoon, de leerlingen verantwoordelijkheid te geven,  leerlingen met hetzelfde respect te behandelen als waarmee je wilt dat ze jou behandelen (Hook & Vass, 2018). 

 

JIJ ALS LEERKRACHT MAAKT HET VERSCHIL DOOR TE BOUWEN AAN EEN POSITIEVE RELATIE MET JOUW LEERLINGEN.

 

Het zou goed kunnen dat het je niet lukt om met elke leerling van je klas een positieve relatie uit te bouwen. Dit is realistisch en menselijk. Ga op zoek naar personen waarmee de leerling wel een verbinding heeft, bv. de leerkracht van vorig jaar, de leerkracht LO of de mevrouw van het secretariaat die hem wel eens opvangt wanneer het moeilijk gaat. Deze persoon kan het verschil maken. Het zal voor de leerling gemakkelijker zijn om iets van hem/haar aan te nemen dan van jou. Omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag doe je niet alleen. Gepast gedrag ondersteunen lukt ook altijd beter als de interventies schoolbreed gedragen worden. Op die manier wordt de leerling op alle momenten en door iedereen ondersteund (Goei & Kleijnen, 2009).

 

JIJ ALS LEERKRACHT MAAKT HET VERSCHIL DOOR OP ZOEK TE GAAN NAAR DE VERBINDINGEN DIE DE LEERLING HEEFT EN MET DEZE PERSONEN SAMEN TE WERKEN.

 

Wat aandacht krijgt, groeit, dat geldt evengoed voor gedrag. Verschillende methodes die inzetten op de preventie van moeilijk hanteerbaar gedrag, benadrukken dat we vooral aandacht moeten hebben voor gepast gedrag. Zo leren leerlingen van elkaar wat gepast gedrag precies is. Bovendien willen ze niet onderdoen voor hun medeleerlingen, zij willen ook een compliment voor gepast gedrag. Door complimenten te geven aan het ene kind kan je dus het gedrag van het andere kind positief beïnvloeden. 

 

JIJ ALS LEERKRACHT MAAKT HET VERSCHIL DOOR NIET ZUINIG TE ZIJN OP COMPLIMNETEN EN AANDACHT VOOR GEPAST GEDRAG.

 

Waarom heeft de ene collega zo weinig moeite met een leerling, terwijl jij met je handen in het haar zit? Veel heeft te maken met hoe je naar gedrag kijkt. Wat voor jou moeilijk hanteerbaar gedrag is, is dat voor anderen niet, en omgekeerd. Wanneer leerkrachten zo objectief mogelijk gaan observeren, valt hen vaak op hoe ze moeilijk hanteerbaar gedrag overschatten. Dan blijkt dat Gregory maar 2 keer per dag door de klas roept, en niet de hele dag, zoals jij dacht. Wanneer je anders kijkt naar gedrag, verandert ongemerkt ook je houding en eigen gedrag. Je benadert de leerling positiever, laat hem of haar minder los en treedt meer in relatie. Dit heeft dan weer een invloed op het gedrag van de leerlingen (Hamre & Pianta, 2001) . 

 

JIJ ALS LEERKRACHT MAAKT HET VERSCHIL DOOR KRITISCH JE EIGEN KIJK OP JE GEDRAG DOOR TE LICHTEN.

 

Heel veel van wat jij kan doen voor een leerling met moeilijk hanteerbaar gedrag, kan je gelukkig al. Je bent het gewend om dingen uit te leggen, desnoods meerdere keren. Je weet hoe je constructieve feedback kan geven. Je weet hoe je oefenmogelijkheden kan geven, waarbij je jouw ondersteuning langzaam afbouwt. Je hebt het allemaal in de vingers wanneer je vakkennis aanbrengt. Leerkrachten voelen zich vaak machteloos wanneer het gaat om het aanpakken van moeilijk hanteerbaar gedrag. Wanneer je echter werkt aan een passend handelingsrepertoire, gebouwd op principes die je al in de vingers hebt, voel je hoe je wel vat hebt op gedrag en nemen gevoelens van machteloosheid af (Hiemstra, Sanders & Schafrat, 2013). Dat jouw didactische vaardigheden en handelingsrepertoire het verschil maken, toont dus ook dat gepast gedrag aangeleerd kan worden (Mitchell; 2015). 

 

JIJ ALS LEERKRACHT MAAKT HET VERSCHIL DOOR TERUG TE VALLEN OP JOUW DIDACTISCHE VAARDIGHEDEN EN DEZE IN TE ZETTEN BIJ HET AANLEREN VAN GEPAST GEDRAG.

 

Onduidelijkheid geeft stress, dat heb je vast ook al gemerkt. Ook leerlingen krijgen stress wanneer er onduidelijkheid heerst. Wanneer krijg ik een opmerking en wanneer niet? Wat mag er wel en niet? Waar is de leerkracht? Wat is de structuur van de dag? 

 

JIJ ALS LEERKRACHT MAAKT HET VERSCHIL DOOR STRUCTUUR EN REGELS TE BRENGEN IN DE KLAS.